Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Odnajdujemy w tomie rozmaite próby badawczego ujęcia materialności i sensualności. Podejmowane analizy, niekiedy wsparte odwołaniami do myślicieli i twórców operujących tymi pojęciami, uwzględniają różnorakie eksplikacje: zazwyczaj niuansują albo potwierdzają uznane stanowiska. Niektóre ujawniają także potoczne i niepozbawione trafności intuicje. ?Odczytania? materialności dotyczą kilku poziomów dzieła literackiego. [...] Czasem mowa o kwestiach związanych z tzw. warstwą brzmieniowo-napisową i realizowanych w niej różnorodnych operacjach o charakterze sensonośnym, a zatem przekształceniach symetrycznych, dokonywanych na utworach na wzór prawideł trygonometrii, celowych zestawieniach wiersza-hipotekstu, jego odbicia i paralaksy czy ?zwykłych? nawiązaniach autotekstualnych. Innym, chętnie omawianym zagadnieniem jest materialność medium i związane z nim eksperymenty typograficzne, czyniące z książki obdarzony znaczeniem artefakt [...]. Sensualność nierzadko jest pojmowana jako pochodna ?wyższych skupień znaczeniowych? ? obecnych w utworze składników świata przedstawionego ? a niekiedy i samego medium, które mimo że z założenia winno być jedynie wehikułem tekstu, to zazwyczaj nie pozostaje przeźroczyste. Toteż wielorakie czynniki ?okołotekstowe? (okładka, rodzaj papieru czy dokładność wykonania) mogą mieć ogromy wpływ na przebieg percepcji utworu literackiego. Pobudzają do pełnego, ?totalnego? i ?multisensorycznego? odbioru literatury. 

Motertalno-sensualny świat tekstu, fragment