Tuliusz domowy. Świeckie oratorstwo szlacheckie kręgu rodzinnego (XVII-XVIII wiek)
Miejsce wydania:
Warszawa
Rok wydania:
2016
Oprawa:
miękka ze skrzydełkami
Liczba stron:
581
ISBN:
978-83-65573-08-7
Cena: 42,00 zł
Książka poświęcona oratorstwu kręgu rodzinnego XVII i XVIII w. należy do tego rodzaju prac, które nie powstają szybko czy spontanicznie, ale wymagają od autora posiadania dalece wyspecjalizowanego, rozbudowanego warsztatu i wielu lat studiów źródłowych. Z przekonaniem mogę stwierdzić, że dziś w zakresie znajomości rękopiśmiennych zasobów zabytków oratorskich (które dla tej dziedziny dawnego piśmiennictwa są podstawowym a szczególnie wymagającym obszarem badań) Małgorzata Ciszewska dysponuje najlepszą bazą dokumentacyjną i odpowiednim do jej wykorzystania doświadczeniem. Tylko one pozwoliły jej podjąć i z powodzeniem zrealizować ambitny zamiar „rekonstrukcji oratorskich modeli obrzędów i ceremonii w domu szlacheckim w XVII i XVIII wieku i odtworzenie krasomówczego aspektu sarmackiego modi vivendi”. Kolejne rozdziały pracy przynoszą przedstawione ze znawstwem, łączące krytyczne wobec zagadnień ogólnych i wyczulone na subtelne kwestie szczegółowe spojrzenie na niemal wszystkie uroczystości odbywające się w szlacheckim domu. Wystarczy wymienić, że takie problemy, jak oratorska oprawa narodzin/chrztu, mowy towarzyszące wstępowaniu panien do klasztoru, toasty, powinszowania, salutacje i pożegnania zostały scharakteryzowane przez Małgorzatę Ciszewską po raz pierwszy (niektóre zapowiadały wcześniejsze jej artykuły). Nawet te, które jak swada weselna czy pogrzebowa były obecne w naukowej refleksji od dawna, zyskały cenne i krytyczne dopełnienia. Charakterystyczną cechą opracowania jest też bogate wyposażenie materiałowe. Autorka wszystkie sądy popiera cytatami, skrupulatnie dokumentuje, co w konsekwencji odkrywa przed czytelnikiem (myślę, że też badaczem językoznawcą, historykiem itd.) ogromne, nieznane obszary retorycznej prozy.
z recenzji wydawniczej prof. Marii Barłowskiej
Małgorzata Ciszewska jest absolwentką Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w roku 2007 obroniła doktorat poświęcony kulturowym i genologicznym aspektom swady hymeneuszowej. Obecnie jest adiunktem w Instytucie Badań Literackich PAN, z pasją zajmuje się staropolską literaturą okolicznościową i oratorstwem. Autorka licznych artykułów historyczno-literackich, a także obszernej monografii Staropolskie szlacheckie oracje weselne. Genologia, obrzęd, źródła (Warszawa 2008), cytowanej w pracach historyków i językoznawców różnych specjalności. Niestrudzenie bada źródła archiwalne, głównie rękopiśmienne. Brała udział w znaczących projektach naukowych. Niniejsza książka jest efektem grantu Narodowego Centrum Nauki.