Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Canonico. Antologia to najnowsza książka Mikołaja Sokołowskiego – badacza romantyzmu polskiego w wymiarze europejskim, przywiązującego szczególną wagę do polsko-włoskich związków kulturalnych w wieku XIX oraz pierwszych dziesięcioleciach wieku XX.

Tytułowa antologia nie oznacza tylko tradycyjnego wyboru tekstów opatrzonego wprowadzeniem, ale w sensie przenośnym wszystko, to co dla głównego bohatera – Tancrediego Canonica – było najważniejsze: zjednoczone Włochy, pojednanie państwa z Kościołem, a także, na arenie międzynarodowej, wolną, niepodległą Polskę. Praca składa się z dwóch części. Pierwsza stanowi biografię Canonica (1828 - 1908) – senatora, w latach 1897-98 i 1902-04 wicemarszałka Senatu Królestwa Włoch, a w latach 1904-08 jego marszałka, prawnika, poety – napisaną na podstawie mało znanych materiałów archiwistycznych (Turyn, Rzym, Paryż, Warszawa, Kraków), w drugiej natomiast znajdują się teksty samego Canonica: Dziennik wewnętrzny oraz obszerny wybór poezji udostępnione czytelnikom tak w wersji oryginalnej, jak tłumaczeniu. Autor poświęcił wiele uwagi polskim przyjaźniom senatora, starając się oszacować ich ewentualny związek z rozwojem jego doktryny prawnej, a także postawy religijnej. Potrzeba było geniuszu Canonica by rzucić śmiałą na ówczesne czasy ideę pojednania państwa i Kościoła, które w okresie Risorgimenta pozostawały w separacji, zmysłu historyka by dostrzec związki tej idei z myślą polskiego romantyzmu.