Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

W drugiej połowie XX wieku dramat zyskał nowe sceny – radiową i telewizyjną – oraz związane z nimi tech­nologie. Zmiana ta dotyczyła nie tylko inscenizacji, ale także kształtu literackiego dzieł dramatycznych. Dramat bowiem, utrwalany w przestrzeni pisma, ale powstający z myślą o zaistnieniu w różnych mediach, ma zdolność wchłaniania ich tworzywa. Przetwarza także język innych sztuk (teatru, muzyki czy malarstwa) i odbierane zmysłowo składniki rzeczywistości, takie jak odgłosy lub efekty wizualne. Możliwości te inspirują autorów do twórczych przekształceń, co prowadzi do zwielo­krotnienia wersji tekstu, przez które wędruje ten sam temat. Jed­nocześnie to, co zapisane, jest projektowane przez pisarza tak, aby mogło zostać zainscenizowane, nagrane, sfilmowane. Dramat istnieje zatem w przestrzeni między mediami – tu kształtują się jego znaczenia i ujawnia jego proteuszowa natura.  Dramatopisarze XX wieku na własny użytek odkryli interme­dialność. Ich spojrzenie na dramat, który przepływa pomiędzy realizacjami i przyswaja materialność swoich mediów, pozwala nam dzisiaj czytać ten rodzaj literacki zupełnie na nowo. Przy­glądając się utworom dwudziestowiecznym, możemy także szu­kać modeli do interpretacji dramatów najnowszych, dla których intermedialność, wielokanałowość jest zjawiskiem naturalnym, wpisanym w doświadczenie współczesności.

Agnieszka Kramkowska-Dąbrowska – literaturoznawca, pracuje w Ośrodku Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym w In­stytucie Badań Literackich PAN. Interesuje się literaturą drugiej połowy XX wieku, w szcze­gólności dramatem radiowym i telewizyjnym. Zajmuje się również edytorstwem naukowym i humanistyką cyfrową. Jest autorką mono­grafii: Gabinet luster. Śmiech w twórczości Zbigniewa Herberta (2015) oraz Janusz Krasiński. Świadectwo (2020). Przygotowała edycję krytyczną dramatów: Janusza Krasińskiego, Władysława Terlec­kiego i Henryka Bardijewskiego. Wspólnie z Haliną Herbert­-Żebrowską podała do druku listy Zbigniewa Herberta do rodziny (Zbigniew Herbert. Kore­spondencja rodzinna, 2008). Opraco­wała koncepcję oraz wzięła udział w przygo­towaniu Edycji cyfrowej polskiego dramatu powojennego i współczesnego.