Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Zamieszczone w tomie VI Pism zebranych teksty zgrupowane zostały w dwóch częściach.

Część I zawiera artykuły poświęcone poetom polskim tworzącym w XX wieku. Większość tych tekstów ukazała się pierwotnie jako recenzje i była publikowana w czasopismach literackich. Rozprawa Semantyka poetycka Leśmiana stanowiła próbę zrekonstruowania i uogólnienia podstaw koncepcji semantycznej języka poetyckiego tego twórcy, a recenzja zbioru jego Szkiców literackich zawiera obszerną interpretację myśli estetycznej poety oraz analizę jej podstaw światopoglądowych jako źródeł jego oryginalnej teorii poetyckiej. Teksty O liryce Mariana Jachimowicza oraz Marian Jachimowicz: „W czas chłodu” nie trafiły do tomu poświęconego Awangardzie, ponieważ dotyczą tomików opublikowanych po drugiej wojnie światowej. Artykuły Krzysztof Kamil Baczyński: „Historia” oraz Miron Białoszewski: „Ballada od rymu” zostały zrealizowane jako przykłady dobrze, „wzorcowo” przeprowadzonych analiz i interpretacji konkretnych utworów poetyckich i pierwotnie opublikowane w zbiorze Liryka polska. Interpretacje z 1966 roku. Podobny charakter ma artykuł o poezji Antoniego Słonimskiego, tekst o liryce Anny Świrszczyńskiej oraz wstęp do Wierszy Białoszewskiego z 1976 roku. Tekstami mniej przekrojowymi, skupionymi na jednym temacie są: recenzje tomików poetyckich Słonimskiego, Różewicza, Bieńkowskiego, interpretacje wierszy Białoszewskiego i Herberta oraz omówienie tomu esejów Kazimierza Wyki Duchy poetów podsłuchane.

Jeszcze inny, choć również przekrojowy i syntetyzujący charakter mają teksty zgrupowane w części drugiej tomu. W przypadku Próby porządkowania doświadczeń i Rzutu oka na ewolucję poezji polskiej w latach 1956–1980 synteza dotyczyła nie tyle jednej twórczości, co pewnego okresu w poezji polskiej. Pierwszy z tych artykułów na lata określił sposób rozumienia odmian poezji powojennej. Drugi kontynuuje refleksję typologiczną, przynosząc rozpoznanie czterech postaw twórczych opierających się tendencjom wyrzucenia poezji na margines życia literackiego. Ostatni artykuł, pochodzący z 1994 roku świadczy o radykalnej zmianie podejścia, obierając rezygnację i brak możliwości takich syntez i typologii za przedmiot rozważań.

Z Noty edytorskiej do tomu VI prof. Agnieszki Kluby