Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Ryzyko, konflikt, katastrofa ? te gwałtowne, destrukcyjne kategorie w coraz większym stopniu wyznaczają horyzont rozwojowy współczesnych postindustrialnych społeczeństw, żyjących w trwałej niepewności i poczuciu braku stabilnych ram; przyrost świadomości i wiedzy nie tylko nie łagodzi tych odczuć, ale wręcz je generuje i pogłębia. Tworzenie się ?społeczeństw światowego ryzyka? (by użyć formuły Ulricha Becka) pozostaje w ścisłym związku ze środowiskiem: konflikty zbrojne są niemal zawsze wojnami o kurczące się zasoby naturalne, łączą się ze zmianami klimatycznymi (erozja gleby, globalne ocieplenie, kwaśne deszcze), które z kolei przyczyniają się do powstawania takich zjawisk, jak masowe migracje, zanik lokalnych gałęzi przemysłu i rzemiosł, zmiany stylu życia, konflikty społeczne i militarne. Autorzy artykułów zebranych w niniejszym tomie eksplorują właśnie różnego rodzaju napięcia, sploty, linie uwarunkowań między destrukcją w obrębie historii a jej reprezentacjami artystycznymi i filozoficznymi. Zjawiska przez nich opisywane wyznaczają dwa pola problemowe: pierwsze dotyczy ekopoetyki konfliktów historycznych i katastrof (ale też ryzyka w obrębie nieantropocentrycznie pojmowanej dziejowości środowiska naturalnego), drugie zaś ma bardziej abstrakcyjny, teoretyczny charakter ? wiąże się z negocjowaniem warunków mówienia o ?sztuce ekologicznej? konstruktach Natury w filozofii i estetyce.

(ze Wstępu)