Rozmowa rozwija się naturalnie, od pytania o lektury, zawodowe i osobiste, jakie początkująca badaczka literatury, patrząc z nieco odmiennej perspektywy, z zaciekawieniem stawia Pani Profesor. To punkt wyjścia do dialogu, o książkach i ludziach, o radości i pożytkach z czytania, o najnowszej historii Polski, tworzeniu i osiągnięciach zespołów badawczych podejmujących refleksję nad literaturą. Wspomnienia osobiste Profesor Teresy Kostkiewiczowej występują obok jej przemyślanych, mądrych uwag o metodologii badań literackich, złych i dobrych stronach współczesnej humanistyki albo edukacji polonistycznej. Niezmienna pozostaje jej fascynacja słowem, wczytywaniem się w teksty literackie, a także fascynacja spotkaniem z ludźmi – czy to będzie naukowa debata, kontakt ze studentami lub uczestnikami Olimpiady Polonistycznej, radość dzielenia się myślami z przyjaciółmi – głównie o pokrewnych pasjach poznawczych, często też podobnej formacji duchowej. Poprzez spotkanie i dialog, zdaje się sugerować Profesor Kostkiewiczowa, spełniają się bowiem najważniejsze życiowe sprawy. W jej inspirowanej pytaniami Magdaleny Partyki opowieści wyraźnie wyczuwalna jest naznaczona spokojną refleksją, mająca u podstaw, jako oczywisty, system wartości chrześcijańskich i humanistycznych, pogoda ducha i ciekawość nowych odkryć, czy to w zaciszu własnego gabinetu, w ramach wielorakiej i owocnej aktywności w środowisku naukowym, czy też – bo i uwagi o podróżach ubogacają tę rozmowę – w kontakcie z pamiątkami śródziemnomorskiej kultury. Lektura książki może przynieść sporo radości.
prof. dr hab. Roman Dąbrowski
Uniwersytet Jagielloński
Dziesięcioletnia dziewczynka siedzi w koronie wielkiej wiśni i zaczytuje się w Panu Tadeuszu, objadając się owocami. Widzicie te pestki, o których nie wspomina? Kilka dekad później chciałaby pogadać z Marcinem Świetlickim o jego poezji; a czuje się "odkrywczynią" Walentego Gurskiego. Profesor Teresa Kostkiewiczowa to Wielka Dama polskiej nauki o literaturze, mistrzyni badań nad literaturą polskiego oświecenia. Rozmowa, jaką przeprowadziła z Panią Profesor jedna z najmłodszych uczennic, wydaje się więc książką interesującą przede wszystkim dla czytelników ze środowisk polonistycznych w całym kraju, bo w niezliczonych jego zakątkach czyta się książki Kostkiewiczowej, w szkołach i na uniwersytetach korzysta z Jej prac, a współpracownicy z różnych pokoleń z respektem wsłuchują się w Jej opinie. Wszelako dokument z grupy autobiograficznych zawsze znajdzie zainteresowanie w szerszym kręgu odbiorców. Oto niezwykle interesująca opowieść o tym, jak w trudnej dla humanistów zakłamanej rzeczywistości w latach PRL-u można było ocalić godność, szukać prawdy o podstawowych wartościach i ją przekazywać. Wyznania Kostkiewiczowej wyróżniając się elegancką powściągliwością co do detalu osobistego, ujawniają wagę doświadczeń o znaczeniu ogólniejszym. I jeszcze jedno: „Lepiej zrobić to, co jest możliwe, niż odkładać pracę” mówi w pewnym momencie Profesor Teresa Kostkiewiczowa, którą nieodmiennie podziwiamy za Jej indywidualne osiągnięcia na niwie pisarstwa naukowego. Zdanie to objaśnia równie dobrze fenomen tej części Jej dorobku, wcale sporej, jaką stanowią prace zespołowe. Pani Profesor jest wyjątkowa nie tylko jako wybitna intelektualistka? Właśnie tak: wybitna intelektualistka potrafi zaakceptować w roli współpracowników nas wszystkich, mniej zdolnych (czy – inaczej utalentowanych), mniej przenikliwych, pewnie i mniej pracowitych. A to już wymaga charakteru, co góry przenosi; a przenosi, bo chce wspomóc to, co możliwe.
prof. dr hab. Barbara Judkowiak
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Teresa Kostkiewiczowa – emerytowany profesor Instytutu Badań Literackich PAN i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Autorka książek, rozpraw, artykułów poświęconych piśmiennictwu i kulturze doby oświecenia. Współtwórczyni i honorowy prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym, doktor honoris causa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Magdalena Partyka – doktorantka literaturoznawstwa na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Badaczka podróżopisarstwa drugiej połowy XVIII stulecia, a także związków kulturalnych Polski i Włoch.