Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Anna Zeidler-Janiszewska (1951-2017), ukształtowana w tzw. poznańskiej szkole metodologicznej, analizowała nie tylko zmieniające się koncepcje badań humanistycznych, lecz szukała drogi do wykorzystania filozofii kultury w badaniach nad zjawiskami artystycznymi. Napisane przez nią teksty pokazują propozycje i dylematy badań nad kulturą sięgające przede wszystkim do szkoły frankfurckiej i koncepcji europejskich współtworzących perspektywę postmodernistyczną w humanistyce, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszych zjawisk kulturowych. Poruszała się na pograniczu dyscyplin, tworząc własną koncepcję transdyscyplinarności oraz na pograniczu nauki i sztuki, proponując inspirujące interpretacje najnowszych zjawisk zarówno w sztuce polskiej, jak europejskiej. Zajmowały ją przede wszystkim sztuki plastyczne i literatura, jednak jej dorobek naukowy jest bardzo zróżnicowany. Była mistrzynią krótkich form wypowiedzi naukowych.

Opublikowała trzy autorskie książki: Antynaturalistyczny program badań nad sztuką i jego współczesne kontynuacje, Poznań 1983; Sztuka, mit, hermeneutyka, Warszawa 1988; Między melancholią a żałobą, Warszawa 1996;  oraz czwartą (z Zygmuntem Baumanem i  Romanem Kubickim) Życie w kontekstach: rozmowy o tym, co za nami i o tym, co przed nami , Warszawa wyd I: 2007, wyd II: 2009, które nie dają  pełnego wyobrażenia o zasięgu i efektach jej licznych zainteresowań badawczych udokumentowanych w rozproszonych artykułach i rozdziałach w pracach zbiorowych. Dotyczy to przede wszystkim ostatnich dekad, które przyniosły wiele zmian w sposobie uprawiania badań nad kulturą. Anna Zeidler- Janiszewska była jedną z najciekawszych ich komentatorek wykorzystującą perspektywę filozoficzną jako punkt wyjścia erudycyjnych analiz kulturoznawczych. Dostrzegła i opisywała kolejne zwroty w badaniach kulturowych.. Dla znających jej aktywność i dorobek naukowy nie ulega jednak wątpliwości, że to ona sama zapoczątkowała zwrot w uprawianiu filozofii kultury zaangażowanej w towarzyszenie, wspieranie i interpretację praktyk kulturowych, których nieodmiennie była ciekawa jako uczestniczka i komentatorka.

                                                                                                          Ewa Rewers

Spis treści