Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Dawno, dawno temu, w 1981 roku, odbyła się debata pomiędzy Jacques’em Derridą, mistrzem dekonstrukcji, a Hansem Georgem Gadamerem, obrońcą hermeneutyki. Jeden z nich twierdził, że wszelka komunikacja, a właściwie wszelki tekst, jest nie-porozumieniem, drugi – że zawsze buduje mosty między ludźmi. To napięcie określa książkę Dawida Matuszka Imiona ojców. Możliwość psychoanalizy w badaniach literackich. Jest ona wytężoną medytacją nad tym, do jakiego stopnia, zastosowana jako teoria literatury, psychoanaliza – szczególnie ta Lacanowska – zdradza swoje buntownicze powołanie, ale też, czy krytyka literacka może obyć się bez psychoanalitycznych praktyk, wreszcie, czy nie utożsamiają się one w jakiejś transgresji, wyjściu poza obszar teorii w czyste językowe akty. Sama ta medytacja jest oczywiście wpisana w główny temat pracy – relację podmiotu z figurą ojca i z ojcowskim prawem. W tle jednak stale przewija się pytanie o status tekstu, o jego relację z ludzkim światem. Ukrytym kluczem jest jouissance. Książka Dawida Matuszka jest ważnym wkładem w refleksję nad miejscem, które psychoanaliza może zająć we współczesnej krytyce literatury, ale też jest rozpatrzeniem jej miejsca we współczesnej kulturze, we współczesnym świecie języka. Jednocześnie jest próbą odniesienia się do ojcowskich – i męskich – figur polskiej literatury, otwierającą, mam nadzieję, dalszą eksplorację tego obszaru.

(z recenzji wydawniczej dra hab. Andrzeja Ledera)

Dawid Matuszek – doktor nauk humanistycznych, pracuje w Zakładzie Poetyki Historycznej i Sztuki Interpretacji na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Teoretyk lektury, zajmuje się psychoanalizą literatury i literaturoznawstwa, a także męskością w kulturze polskiej. Redaktor monografii Polityczność psychoanalizy. Freud – Lacan – Žižek. Miłośnik Lacana, polityki i gier wideo.