Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Roman Jaworski, pisarz przez wielu zapomniany, pozostaje w świadomości historycznoliterackiej przede wszystkim pre­kursorem dwudziestowiecznej groteski, a także pisarzem drugo­rzędnym, którego projekt artystyczny do tej pory nie doczekał się pełnej rekonstrukcji. W celu ukazania jego pełniejszej sylwetki Weronika Szulik uwzględniła cały dorobek pisarza, zwłaszcza jego bogatą publicystykę, w tym nieznane artykuły polityczne i recenzje teatralne z lwowskiego „Dziennika Polskiego” (1913) oraz – redagowanego przez niego – „Nowego Słowa” (1918–1919). Natomiast wpisanie Jaworskiego w konstelacje wybitnych przedstawicieli epoki, czyli Stanisława Ignacego Witkiewicza, Karola Irzykowskiego oraz Stanisława Brzozowskiego, sytuuje go w szerszym kontekście polskiego i europejskiego, szczegól­nie środkowoeuropejskiego, modernizmu początku XX wieku.

Książka Weroniki Szulik wyróżnia się intelektualnym rozma­chem, erudycją, odwagą interpretacji wątków nieoczywistych, wynalazczością we wskazywaniu badawczych problemów. Autorka odsłania nieoczywiste zbieżności między pomysłami rozmaitych autorów, budujących polski (i nie tylko) modernizm.

Prof. Sylwia Panek

Metoda konstelacyjna okazuje się szczególnie użyteczna w przy­padku analizy utworów odznaczających się tak znaczną herme­tycznością retoryczną oraz nieprzejrzystością semantyczną, że dopiero ich usytuowanie w konstelacyjnej sieci innych utwo­rów (a także idei, stanowisk, postaw…) może pozwolić rozwiązać ich „język” i zrozumiale przemówić do czytelnika. Konstela­cyjne układy tekstowe stanowią zarówno czynnik uwalniający stłumione dotąd znaczenia, jak i ograniczający ramy dla roz­pleniającej się wieloznaczności tego rodzaju przekazu. Jest to niewątpliwie przypadek utworów Jaworskiego.

Prof. Ryszard Nycz