Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

„Erotyki” Franciszka Dionizego Kniaźnina – drugi z autorskich zbiorów jednego z najważniejszych poetów lirycznych polskiego Oświecenia, publikowany obecnie po raz pierwszy w całości od editio princeps z roku 1779, obejmuje 371 utworów (podzielonych na 10 ksiąg).

Kniaźnin podejmuje i według własnego zamysłu realizuje tematy i wątki występujące w poezji od najdawniejszej starożytności (Alkajos, Safona), poprzez neoteryka Katullusa oraz poetów augustowskich (Horacy, Owidiusz, Propercjusz, Wergili), aż po późny antyk (Auzoniusz, Klaudian). Współzawodniczy na tym polu z kolegami po piórze, przede wszystkim z Adamem Stanisławem Naruszewiczem. Najczęściej odwołuje się jednak do wierszy Anakreonta i liryków przypisywanych poecie z Teos (przez wieki uchodzących za jego własne), czyli do anakreontyków.

Pisał Wacław Borowy, że w Erotykach dominuje fantazja, że tematem głównym jest miłość, a ich artyzm okazuje się „mistrzowski”, chociaż Kniaźnin nawiązuje w zbiorze do rodzimej tradycji barokowego erotyku. Poeta znakomicie wykorzystał i przetworzył schematy ukształtowane na tym obszarze poezji w XVII w., m.in. w dorobku Jana Andrzeja Morsztyna czy Szymona Zimorowica. Wszystko to prawda, a Czytelnik, obok wierszy miłosnych, odnajdzie tu utwory skrzące się humorem, sensualistyczną dosadnością, ale też liryki pełne smutku i nostalgii.