Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Książka imponuje zakresem badań oraz bogactwem i różnorodnością zgromadzonych źródeł. Rozległość objętego kwerendami i analizą obszaru dziewiętnastowiecznego piśmiennictwa (zasadnie poszerzanego także o pierwszą dekadę wieku XX), sytuowanego w sieci komunikacyjnych powiązań, pozwala uznać rozpoznania Autorki w zakresie ówczesnych standardów normowania i praktykowania czytelnictwa kobiet za pionierskie. Wzięto tu pod uwagę: publicystykę, udostępnianą na łamach kilkudziesięciu czasopism i w postaci osobnych wydań, promującą przekonania konserwatywne, liberalne i socjalistyczne; powieści autorów dobrze znanych, lecz także tych marginalizowanych; zbiory wypowiedzi czytelniczek [...]. Agnieszka Paja z jednakową uwagą wczytała się w słowa mężczyzn i kobiet, wskazała na opinie samodzielne i te, które profilowane były pod wpływem autorytetów zachodnich, nie przeoczyła różnic świadomości uznanych pisarek i „przeciętnych” czytelniczek, sięgnęła po świadectwa historyczne i przyjrzała się lekturze bohaterek literackich. Na podkreślenie i docenienie zasługuje niewątpliwie klarowność wywodu i kompozycja książki.

z recenzji dr hab. Urszuli Kowalczuk

Agnieszka Paja – absolwentka studiów magisterskich i doktoranckich na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2000-2014 związana z Instytutem Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej. Autorka kilkunastu artykułów i recenzji zamieszczonych w czasopismach naukowych (m. in. w „Pamiętniku Literackim”, „Roczniku Biblioteki Narodowej”) i w książkach zbiorowych.