Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Tom prac prof. Teresy Michałowskiej zawiera trzy niepublikowane studia, poświęcone różnym przejawom życia kulturalnego XV i początków XVI wieku. Pierwsze z nich to szkic o Biernacie z Lublina w sposób skondensowany przynoszący informacje o niezwykłej postaci literatury polskiej okresu wczesnego renesansu. Jako autor „na styku epok” zadziwia swą wysoką kulturą literacką, a dla wnikliwego badacza zarówno jego biografia, jak i dzieła stanowią wciąż wdzięczne pole do badań.

Kolejne studium poświęcone jest towarzyskiemu kręgowi humanistów skupionych w założonej przez Konrada Celtisa sławnej krakowskiej Sodalitas Litteraria Vistulana. Choć jej wpływ na rozwój literatury polskiej jest nie do końca rozpoznawalny, jednak mocno się zaznaczyła w późniejszych czasach jako legenda o literackim otium renesansowych twórców.

Oryginalny temat, znany bardziej historykom niż literaturoznawcom, podejmuje ostatni szkic, poświęcony sprawie Andrzeja Gałki, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego w XV w. Szanowany i znany wykładowca krakowskiej uczelni został zdemaskowany jako czytelnik i propagator literatury bliskiej husytyzmowi. Skandal w środowisku akademickim pogłębiał fakt, że Gałka podjął ostrą polemikę z gronem profesorskim, zarzucając mu chciwość, małostkowość i moralne nieuporządkowanie.

Szkice te, choć treściowo nie łączą się ze sobą, nawiązują do tematów niegdyś podjętych, ale zarzuconych. Przyszedł czas, żeby je przybliżyć czytelnikom, ukazując różnorodność zjawisk kulturalnych dających się zaobserwować na styku epok wciąż jeszcze kryjących przed nami wiele tajemnic.

Teresa Michałowska – em. profesor zwyczajny PAN, przez całe życie zawodowe związana z Instytutem Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Tu pozyskiwała kolejne stopnie naukowe. W 1995 r. otrzymała nagrodę Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej za monografię historycznoliteracką Średniowiecze. Od 1999 r. członek zwyczajny, a następnie czynny Polskiej Akademii Umiejętności. W 2012 r. odznaczona Krzyżem Kawalerskim Polonia Restituta, a także medalem Lux et Laus nadawanym przez Stowarzyszenie Mediewistów Polskich. W 2014 r. otrzymała tytuł doktora Honoris Causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Autorka wielu prac naukowych z zakresu historii literatury polskiej, w szczególności literatury średniowiecznej. Są wśród nich: monografia historycznoliteracka Średniowiecze (1995), Literatura polskiego średniowiecza. Leksykon (2011); monograficzne studium o początkach piśmiennictwa w Polsce pt. Ego Gertruda (2001), Średniowieczna teoria literatury w Polsce. Rekonesans (2007). Autorka wielu artykułów historyczno- i teoretycznoliterackich.