Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Książka jest próbą oglądu epigramatycznych zbiorów Macieja Kazimierza Sarbiewskiego i Alberta Inesa – nowołacińskich poetów tworzących w siedemnastowiecznej Polsce. Obaj byli jezuitami i cieszyli się w swoim czasie sporą popularnością. Obaj też pisali epigramaty, ale podejście do tej drobnej formy wydaje się najbardziej ich różnić. Jest to bowiem gatunek dający twórcy dużą swobodę, mający przebogatą tradycję w literaturze antycznej, w nowożytnej Europie uprawiany w najrozmaitszych formach i odmianach. Jest też czułym probierzem nowych czasów, miejscem zderzenia chrześcijańskiej moralności i starożytnej frywolności. Dlatego to właśnie w ówczesnych rozważaniach poświęconych epigramatowi dyskutowano nad odpowiednimi treściami dla poezji i sposobami adaptacji pogańskich poetów dla chrześcijańskich czytelników. Dowcip, puenta oraz koncept, pojęcia ściśle z tym gatunkiem związane, zaczęły wyznaczać kierunek estetycznej przemiany widocznej od drugiej połowy XVI wieku, przejawiającej się odchodzeniem od klasycznego umiaru w stronę barokowej efektowności. Jaki był stosunek obu poetów do epigramatycznej formy na tle dyskusji o jej właściwym kształcie? W jaki sposób tworzyli dowcipne puenty? Na kim się wzorowali? Z kim polemizowali? Jaki oddźwięk miała ich epigramatyczna twórczość? Na te i inne pytania stara się odpowiedzieć prezentowana książka.