Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

T. 1:

Adam Mickiewicz podziwiał „szczególną nad językiem władzę” Stanisława Trembeckiego i uważał go za najznakomitszego spośród poetów epoki poprzedniej. Twórczość Trembeckiego nasuwa wiele problemów, począwszy od niepewnej sprawy autorstwa wielu wierszy, a skończywszy na skomplikowanych relacjach tekstów poetyckich wobec realiów politycznych schyłku pierwszej Rzeczypospolitej. Tom Czytanie Trembeckiego, dedykowany pamięci Profesora Edmunda Rabowicza, wybitnego znawcy Trembeckiego, przynosi nowe rozpoznania, dotyczące twórczości najwybitniejszego, ale wciąż mało znanego poety polskiego oświecenia. Pierwsza część tej publikacji zawiera studia dotyczące bajek i Sofijówki, powszechnie uznawanych za najdoskonalsze utwory królewskiego szambelana.

T.2:

Wiersze polityczne Trembeckiego, pisane w niespokojnym okresie schyłku pierwszej Rzeczypospolitej, kontynuują tradycję liryki obywatelskiej, która w Polsce ukształtowała się w okresie renesansu. Ich interpretacja wymaga dziś precyzyjnego datowania i odtworzenia kontekstu prowadzonych w tym czasie dyskusji; wszystkie cechuje staranne przygotowanie retoryczne. Trembeckiemu zarzucano hedonizm, widziano w nim lekkoducha, a nawet zdrajcę. Grupa „wierszy w materiach politycznych” pozwala zarysować postać Trembeckiego jako poety zaangażowanego, uczestnika sporów i obywatela. Obszerne studium o Trembeckim-historyku, napisane na podstawie zachowanego fragmentu znacznie obszerniejszego dorobku, który zaginął, przedstawia poetę jako badacza polskich dziejów. Druga część tomu Czytanie Trembeckiego również dedykowana jest pamięci Profesora Edmunda Rabowicza i odwołuje się do jego ustaleń.