Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Autorka ukazuje proces formowania się poglądów politycznych Zygmunta Krasińskiego, opierając się na analizie pełnego korpusu jego pism – od twórczości literackiej, poprzez teksty polityczne po korespondencję. Ponieważ jednak polską specyfikę stanowi to, że historię sporów partii politycznych w XIX i u początków XX wieku zastąpiła historia sporów między wieszczami, studium to daje również materiał do zastanowienia się, dlaczego dzisiaj operujemy pewnymi, niekiedy paradoksalnymi, zbitkami idei.

Krasiński zasługuje na miano patrona polskiego konserwatyzmu, a nawet szerzej: myśli prawicowej, choćby jako twórca funkcjonującego do dziś fantazmatu Rosji-rewolucji. Po stworzeniu tego karkołomnego logicznie równania nienawidził rewolucji żarliwie i kierował swój wysiłek intelektualny ku temu, by wykazać jej fundamentalną obcość wobec wszystkiego, co polskie. Czujnie wypatrując wszelkich śladów społecznie i politycznie wywrotowych tendencji, ze swych przemyśleń i lektur filozoficzno-religijnych wyprowadził tezę, że „polskie” znaczy „antykomunistyczne” – a stało się to jeszcze przed publikacją Manifestu komunistycznego Marksa i Engelsa. Owa negatywna żarliwość: wskazywanie i tępienie wrogów oraz trucicielskich idei czyni również dziś polski konserwatyzm kontrrewolucyjnym z ducha. Inny temat rozważań stanowi zabarwiona mesjanizmem i motywowana politycznie religijność Krasińskiego, choć to jego właśnie uznaje się za jedynego z wieszczów, który nie skalał się odstępstwem od Kościoła, i za ważnego promotora polskiego katolicyzmu. Czy więc, jeśli chodzi o polską religijność, możemy o Krasińskim powiedzieć, że „my wszyscy z niego”? Możliwe. Autorka docieka, w jaki sposób stanowisko takie zostało wypracowane oraz co Krasiński musiał odrzucić lub czemu w sobie zaprzeczyć, by uzyskać model doktryny zdolny realizować wyznaczone cele.