Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Książka Jacka Kopcińskiego to zapis wieloletniej przygody intelektualnej, której sprawcą był Miron Białoszewski „do słuchu” – poeta rejestrujący na taśmie utwory własne i poetów romantycznych, i niczym widmo ciągle obecny na zachowanych nagraniach. Białoszewski po to nagrywał swoje wiersze i prozę, stwierdza Kopciński, by zatrzymać siebie w poetyckim uniesieniu lub reporterskim porywie; kiedy poeta mówi przed mikrofonem czwartą część Dziadów czujemy, że tę romantyczną partyturę myśli, uczuć i przeżyć traktuje jako dzieło napisane specjalnie dla niego. Kopciński, znawca dramaturgii i teatru Białoszewskiego, bada te tajemnicze momenty transu akustycznego, wsłuchując się w głos poety. Wyjątkowa recytacja Dziadów wykonywanych solo przez Białoszewskiego brzmi w uszach Kopcińskiego jak zaklęcia współczesnego guślarza usiłującego wywołać z tekstu Mickiewicza widmo tego, co w nim samym sekretne i wyparte, a teraz powracające za sprawą akustycznego performansu. Oprócz szkiców poświęconych nagraniom poety, jego stosunkowi do twórczości Mickiewicza i tradycji romantycznej, książka zawiera m.in. interpretację tajemniczego cyklu Frywole, będącego zapisem transgresyjnego doświadczenia z pogranicza życia i śmierci oraz opis opartego na tekstach Białoszewskiego spektaklu Pudełko, którego współautorem był Kopciński. Tom zamyka transkrypcja ścieżki dźwiękowej Gustawa zestawiona z tekstem dramatu Mickiewicza.

Jacek Kopciński – historyk literatury, dramatolog, krytyk teatralny. Autor książek: Gramatyka i mistyka. Wprowadzenie w teatralną „osobność” Mirona Białoszewskiego (1997), Którędy do wyjścia? Szkice i rozmowy teatralne (2002), Nasłuchiwanie. Sztuki na głosy Zbigniewa Herberta (2008), Transformacja. Dramat polski po 1989 roku. Antologia  (2012/3), Powrót „Dziadów” i inne szkice teatralne, (2016), Wybudzanie. Dramat polski-interpretacje (2018).