Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Monografia Tomasza Kaliściaka Płeć Pantofla stanowi próbę uchwycenia odmieńczych form męskości w polskiej prozie XIX i XX wieku, które stanowią alternatywę wobec dominującego w społeczeństwach patriarchalnych modelu męskości hegemonicznej. Pantofel, będący aluzją do powieści Ludwika Sztyrmera z 1841 roku, reprezentuje tutaj zagadkową figurę deheroizacji kultu męskości poprzez groteskę, parodię i śmiech. Parametrami, za pomocą których autor wyodrębnia odmieńcze męskości, są: zniewieściałość, potworność, hybrydyzacja, homoseksualność, analność oraz autoodporność. Badając szerokie spektrum zagrożeń, którym podlegała męskość na przestrzeni dwóch stuleci, autor definiuje ją jako problem biopolityczny i śledzi jej odmiany w dziełach wielkich twórców, takich jak Bolesław Prus, Henryk Sienkiewicz, Witold Gombrowicz, Stanisław Ignacy Witkiewicz czy Jean Genet (z racji polskiego epizodu w jego biografii), a także pisarzy mniej znanych, jak wspomniany Ludwik Sztyrmer, Stefan Grabiński, Christian Skrzyposzek, Zbigniew Grabowski i Czesław Dobek.