Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Przedmiotem rozprawy jest twórczość trzech autorów baroku europejskiego, którzy zapewne byli sobie nawzajem zupełnie nieznani. Łączy ich jednak przekonanie o szczególnej roli poezji, sztuki słowa, w obcowaniu z Bogiem. Wyjątkową rangę tej sztuki w ich mniemaniu uzasadnia idea Logosu, Słowa Bożego, uobecnianego w słowie ludzkim.

Z analizy i interpretacji Cherubinischer Wandersmann Anioła Ślązaka, The Temple George a Herberta oraz Poezji Postu świętego Stanisława Herakliusza Lubomirskiego wyłania się obraz świadomości twórczej tych autorów, przy czym ze względu na obszerność cyklów Ślązaka i Herberta przedstawione zostały utwory najbardziej znaczące w tych cyklach. Tylko cykl Lubomirskiego, najkrótszy, zanalizowany został w całości, zarówno z powodu jego rozmiaru, jak i z powodu braku ostatecznej redakcji autorskiej.

Ślązak, Herbert i Lubomirski niezależnie od siebie zauważyli możliwości płynące dla teorii poezji z idei Logosu, pojmowanego jako objawienie Boga już to w postaci Chrystusa-Słowa, już to w postaci Słowa rytego na żywych tablicach serc (obraz zaczerpnięty z Drugiego Listu św. Pawła do Koryntian 3,23), już to w postaci natchnionego Słowa Pisma Świętego. Dwaj z wymienionych poetów ponadto expressis verbis wyrażają przekonanie, że Słowo oddziałuje na czytelnika za sprawą słowa poetyckiego. Tego rodzaju poezję, pisaną z natchnienia Bożego, poezję, która ma moc otwarcia czytelnika na rzeczywistość transcendentną, wypada nazwać poezją świętą. uobecnianego w słowie ludzkim.