Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Poza dziedziną zawodowego stałego teatru istnieje gama zjawisk – zwyczajów i dzieł – niedramatycznych, ale korzystających z efektu teatralizacji. Jego napędem jest performatywność, czyli oddziaływanie zależne od żywego wykonania przekazu zmieniającego rzeczywistość, gdyż apelującego do obecnej publiczności, dostarczającego jej bodźców i dokonującego w niej przemian.

Zespół autorów książki Pogranicza teatralności. Poezja, poetyka, praktyka proponuje wstępne rozpoznanie możliwości badań trzech aspektów performatywności niedramatycznej. Teatralizację uprawiali poeci zastanawiali się nad nią i próbowali regulować teoretycy poetyki, stosowano ją w wielu typach praktyk społecznych. Poeci chętnie wprowadzają mówiące i działające postacie, teoretycy i nauczyciele uczą stosownych form artystycznych, zaś organizatorzy komunikacji społecznej pielęgnują rytuały i zwyczaje, w których porozumiewamy się bez słów, a tworzone w nich ramy sprawiają, że nasze zachowania stają się znaczące kulturowo, gdyż są uporządkowane i mają czytelny sens dla innych i dla nas samych. Przeprowadzony według tego planu rekonesans badawczy objął wybrane przykłady dziedzictwa z całej Europy, nie tylko średniowiecznej.

Wielopoziomowość problematyki i bogactwo znanych i oczekujących materiałów skutecznie zapowiadają, że proponowany nurt zespołowych badań nad pograniczami teatralności ma potencjał znaczny i zróżnicowany.