Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

     Pierwszy tom studiów rozproszonych, jaki udało się ogłosić piszącemu te słowa, nosił tytuł Odrodzenie. Czasy. Ludzie (1991); poświęcony był, co wskazuje tytuł, najbardziej interesującemu okresowi naszej dawnej literatury. Że autor nie rozstał się z tą epoką, dowodzą tomy dalsze. A więc Pod cieniem Hippeum. Studia i materiały (1995) – zbiór prac moich i dwu młodszych koleżnek, upamiętniający powstanie Akademii Zamojskiej – ostatniej reduty polskiego renesansu, i zaraz potem tom autora Wieki średnie i wiek renesansowy. Studia (1996), przynajmniej w połowie dotyczący literatury wieku złotego. W tomie Polska w Europie (2001) sporo prac o renesansie polskim i jego powiązaniach z europejskim zawierają dwa pierwsze cykle stanowiące mniej więcej połowę zawartości. Tom Od zarania dziejów literatury polskiej po wiek XX (2003) dotyczy, zgodnie z tytułem, wielu epok; jeden cykl spośród siedmiu gromadzi prace poświęcone renesansowi. Oczywiście zbiór Antyk w Polsce, wydany w dwu częściach (1992, 1998), grupujący prace nie tylko piszącego te słowa, ale też jego kolegów i uczniów (w pierwszej części trojga, w drugiej – dwunastu osób), zawiera prace poświęcone recepcji kultury i literatury łacińskiej w Polsce w okresie renesansu. Ostatnio prace o Wujku i Skardze zebrane zostały w tomie Pisarze jezuiccy w Polsce (wiek XVI-XIX) (Kraków 2007).
    Nowy zbiór studiów o pisarzach doby renesansu w Polsce powstał na warsztacie autora w znacznej części w wyniku aktywnego uczestnictwa w kilku sesjach naukowych, przede wszystkim rocznicowych. W ramach cyklu Kultura polityczna w Polsce wydawanego pod redakcją prof. Marcelego Kosmana w Poznaniu, owocującego już kilkoma tomami, jeden poświęcony był „elitom dawnym i nowym” i tu znalazło się miejsce dla referatu o łacinie jako o języku ludzi wykształconych w czasach renesansu w Polsce. W środowisku warmińskim obchodzono uroczyście rocznicę Hozjuszowską; na sesję naukową w Olsztynie autor nadesłał referat o tym, jak kształtował się kult wielkich mężów w łacińskiej poezji przyszłego biskupa warmińskiego i kardynała. A że w młodości składał hołdy Andrzejowi Krzyckiemu, podówczas biskupowi przemyskiemu, znalazł się materiał do „Rocznika Przemyskiego”, w którym od wielu lat redaguje autor tego tomu zeszyt „Literatura i Język”. Dwa drobne szkice „hozjańskie” zostały skontaminowane. Również do „Rocznika Przemyskiego” skierowany został drobiazg o Marcinie Kromerze. Jego poezje łacińskie przy współpracy Romualda Turasiewicza wydane zostały w serii Corpus antiquissimorum poëtarum Poloniae Latinorum usque ad Joannem Cochanovium, którą udało się wskrzesić w wydawnictwach Polskiej Akademii Umiejętności. A że poprzednio w tej serii wyszły poezje łacińskie Eustachego Knobelsdorfa, były już podstawy do napisania szkicu syntetycznego Poeci nowołacińscy Warmii. Szkic o Janie z Kłobucka powstał z poczucia, że warto rozpocząć badania nad zapomnianym humanistą polskim.
    Rok 2003 był na mocy uchwały sejmowej rokiem Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Jednakże liczba sesji naukowych poświęconych pisarzowi nie była astronomiczna. Uczczono go tylko sesją naukową w Piotrkowie Trybunalskim, upamiętnioną tomem prac, sesją mniejszego znaczenia w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Łodzi, obchodami w paru miejscowościach podłódzkich (Wolborz, Brzeziny).
    Udział autora w sesjach łódzkiej, piotrkowskiej i wolborskiej zaowocował trzema referatami, które tworzą cykl w niniejszym tomie.
    Rok 2005, rok Mikołaja Reja, obchodzony był w wielu środowiskach. Autor wygłaszał referaty na konferencjach: w Nagłowicach, we Wrocławiu, w Krakowie. Ta ostatnia przybrała charakter sesji poświęconej epoce. Trzy referaty z tych konferencji tworzą cykl zamykający tom. Autor troszczył się o to, by badanego pisarza ukazać w zestawieniu z największym poetą epoki, a także w zestawieniu dwu najwybitniejszych dzieł parenetycznych polskiego renesansu. Upamiętnił także osiągnięcia znakomitych badaczy Frycza Modrzewskiego i Reja.
                                                                                         (Od Autora)